houderij
Natuurbegrazing de Monden bestaat uit een kudde van ruim 1000 dieren. De kudde loopt het merendeel van het jaar buiten om daar ingezet te worden voor begrazingsprojecten. Dat varieert van natuur- en heideterreinen en verschraald grasland. Met name de laatste jaren weten steeds meer beheerders van zonneparken ons te vinden als betrouwbare partner om het groen bij te houden met onze omvangrijke kudde. Gedurende de wintermaanden verblijft de kudde op weidegraspercelen van melkveeboeren. Daar worden ze gedekt, waarna de ooien in het voorjaar hun kroost baren.
Dit eenvoudige systeem vraagt om een sterke en gezonde kudde die tegen een stootje kan. De medicijnvoorraad van Natuurbegrazing de Monden is opvallend klein en summier. Zwakke, ziektegevoelige dieren worden simpelweg uitgeselecteerd. Een goede gezondheid en vitaliteit van de kudde is erg belangrijk en insleep van dierziekten wordt sterk tegengegaan.
ark van de monden
Op kleinere schaal werkt Natuurbegrazing de Monden met diverse rassen om daarmee te voorzien in de vraag naar bijzondere wol. De rassen moeten wel passen binnen het fokdoel begrazing; alleen taaie, geharde rassen passen in de Ark van de Monden. Er grazen o.a. dieren van de rassen Wensleydale, Veenkolonist, Kempisch Heideschaap, Blauwe Texelaar, Coburger Fuchs, Hongaarse Racka, Heidschnucke en het Gotland Pelsschaap. Hiermee wordt raszuiver gefokt en de verschillende rassen worden zoveel mogelijk op aparte terreinen gehouden. Het overgrote deel van de kudde bestaat echter uit de oerhollandse rassen Drents Heideschaap en Schoonebeeker.
fokkerij
De Drents Heideschapen en Schoonebeekers van Natuurbegrazing de Monden zijn raszuiver en ingeschreven in het stamboek van de Nederlandse Fokkersvereniging het Drentse Heideschaap (NFDH). Het fokprogramma van de NFDH wordt toegepast. Keurmeesters van de NFDH inspecteren de kudde jaarlijks en keuren alle éénjarige dieren alvorens deze opgenomen worden in het stamboek.
Los van de inspectie van de NFDH vind voortdurend een eigen selectie plaats. Naast rastypische dieren zijn het met name de gebruikeigenschappen en gezondheidskenmerken die bepalen of dieren foktechnisch benut worden. Alleen bewezen moederdieren worden ingezet voor de zuivere fokkerij. Alle overige ooien worden gepaard met vleesrammen, waarvan het kroost na de weideperiode bestemd is voor de vleesconsumptie.
Naast een aantal zelfgefokte fokrammen uit bewezen foklijnen worden jaarlijks enkele fokrammen ingezet uit andere kuddes. Alle ooien worden ingedeeld in dekgroepen tot maximaal 20 dieren, die elk een onverwante fokram als partner krijgen. Zo weten wij precies wat de ouderafstamming van elk lam is en kunnen we streng selecteren op kwaliteit en inteelt buiten de deur houden.
DRENTS HEIDESCHAAP
Ongeveer een derde deel van de kudde van Natuurbegrazing de Monden bestaan uit Drents Heideschapen. Het Drents Heideschaap is een opvallende verschijning met zijn horens, lange staart en sierlijke voorkomen. Het kent een hele lange geschiedenis en komt al eeuwenlang in Nederland voor. Dit wat ranke, sobere oerschaap werd vroeger gehouden op arme, onvruchtbare heidegronden. Het leverde enig vlees, wol maar vooral mest, welke in schaapskooien werd opgevangen om akkers mee te bemesten.
Het is een bijzonder zelfredzaam en ijzersterk ras dat nog dicht bij de natuur staat. De meestal 2 lammeren worden zonder hulp geboren. ‘Drentjes’ hebben de bijzondere eigenschap om geruime tijd met zeer laagwaardige voeding toch uitstekend in conditie te blijven. De kwaliteit van het naar wild smakende vlees is geroemd, echter de vleesopbrengst is aan de bescheiden kant. Het is er in vele kleurslagen. De vacht is bijzonder harig en is bekend om de lengte van de vezel en de sluike structuur. Het is een zeer populaire wolsoort om te vilten.
SCHOONEBEEKER
De Schoonebeeker is het belangrijkste ras voor Natuurbegrazing de Monden en beslaat meer dan de helft van de hele kudde. Ze hebben een uniek voorkomen met hun flinke maat en lange bouw. De kop wordt hoog gedragen en ze hebben dan ook een heel adellijk voorkomen, bijna hertachtig. De staart is lang, net als de vacht, die heel harig en sluik is. Typisch is de romeinse (rams)neus, met een bolling van het neusbeen. Schoonebeekers komen in alle kleurvarianten en aftekeningen voor.
Schoonebeekers zijn eigenzinnig en zelfredzaam en kunnen toe met relatief eenvoudige, laagwaardige voeding. Ze hebben het unieke loopvermogen en begrazingsgedrag van heideschapen, maar ook veel maat en een mooi bevleesde bout. De ooien worden vlot drachtig en geven in het voorjaar meestal 2 flinke, vlot geboren lammeren die snel in de benen komen. Dit zeldzame heideschapenras komt van origine uit dezelfde streek als het Drents Heideschaap en aangenomen wordt dat deze rassen een sterke verwantschap hebben.